Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Hibe Fonları,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Uygulayıcısı, YMM
22.10.2017
Danışmanlığını yaptığımız firmaların Ar‐Ge çalışmalarına baktığımızda, TÜBİTAK-TEYDEB ortak proje verilenlerin toplam projeler içindeki payı %5’in altındadır, neredeyse tekli projelerdir. KOSGEB Ar-Ge ve inovasyon projelerinde şimdiye kadar ortak projelere rastlamadım.
TÜBİTAK’DA ORTAK PROJE VERMENİN AVANTAJLARI
– TÜBİTAK-TEYDEB 1507 KOBİ Başlangıç Ar-Ge proje destek programında %75 hibe destek oranı bireysel projelerde 3 projeye uygulanırken, 3 bireysel + 2 ortak proje olmak üzere 5 projeye uygulanabilecektir.
– 1501 Sanayi Ar-Ge proje destek programlarında hibe destek oranının alt limiti bireysel projelerde %40 iken, ortak projelerde bu orana %10 ilave edilmektedir.
– 1501 TEYDEB Uygulama Esaslarının 15/7) maddesinde “…şirketlerinin, programa başvurabileceği veya destek alabileceği proje sayısında sınırlama yoktur. Ancak, TÜBİTAK Başkanlığının belirleyeceği bir sayının üzerinde bu destek programı kapsamında projesi desteklenmiş olan kuruluşların, yeni bir proje önerisinin bu program kapsamında desteklenmesi için uluslararası destekli en az bir Ar-Ge projesi yürütmüş olmak veya bu destek programı kapsamında ortaklı en az bir TÜBİTAK projesi yürütmüş olmak şartını sağlaması istenebilir.” – Demek ki yurt içinde ortak proje vermeden ve AB projelerine katılmadan daha ilerisi için Ar-Ge’ projelerinden hibe almanın çok zor olacağının farkında olmak gerekiyor.
2.ONAYLANAN ORTAK PROJE DENEYİMLERİNDEN KAZANDIĞIMIZ BİLGİLER:
– Bize göre ürün yeniliğini proje girişi yapan MUHATAP firma, süreç yeniliğini makine firması üstlenmeli. Başka bir deyişle ortak proje sonucunda piyasaya ürün yeniliği sunan firma, TÜBİTAK’a proje girişi yapmalı.
– Süreç yeniliği çıktısı makine, otomasyon, vb süreç firması tarafından MUTABAKATA VARILAN BEDELLE fatura kesilerek ürün firmasına satılmalı.
– İki taraf arasında düzenlenecek sözleşmede, ürünün fikri ve sınai hakları ürün firmasına, makinenin fikri ve sınai haklarına makine firmasına ait olması önerilir. İKİ TARAFIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ TANIMLAYAN SÖZLEŞMENİN İYİ YAPILMASI, BU SÜREÇTE KRİTİK UNSURDUR, AKSİ DURUMDA İŞE BAŞLANINCA SORUNLAR ÇIKIYOR.
– Proje toplam bütçesi içerisinde her bir ortağın payı %25 ‘den aşağı olmamasında ortaklık mantığı gereği fayda var.
– Ortak projelerde aşağıdaki iş paketleri şablonu kullanılabilir:
(Firma A: Koordinatör Firma (Muhatap Firma)
Firma B: Makina Üretici Firma.
– Proje için, Firma A’dan bir proje koordinatörü ve proje yürütücüsü ile firma B’den proje yürütücüsü olması tavsiye edilir.
3.SON TEŞVİKLERİN KOBİ’LER AĞIRLIKLI OLDUĞUNU DİKKATE ALARAK BÜYÜK İŞLETMELERE ÖNERİMİZ NEDİR?
– KOBİ olmayan büyük işletmeler 1501’den Ar-Ge projesi verebiliyorlar ve bu projelerde personel maliyeti dışındaki harcama ve gider kalemleri, özellikle malzeme giderleri %40 destek oranına tabi. Büyük işletmelerde genelde birçok mühendis çalışmakta ve ürün/süreç yenilik projelerinin bütçesi ortalama 1.000.000.-TL’nin üzerinde olmaktadır. Bu işletmeler bireysel bazda TÜBİTAK’a Ar-Ge projesi verdiklerinde personel dışındaki malzeme ve hizmet kalemlerine %40 destek oranı uygulanmaktadır. Büyük işletmeler ağırlıkla ürün ve süreç yeniliklerinde tasarım yeteneğine sahipler. Bu başlangıç koşullarına göre bizim önerimiz, büyük işletmeler tasarım yeteneğine sahip ağırlıklı mühendislerden oluşan personelin istihdam edileceği, makine üreticisi konumunda, ortakları gerçek kişi olan bir KOBİ oluşturup, ortak proje verdiklerinde temel destek oranı %50’ye çıkmaktadır. Bir örnek vermek gerekirse, bireysel projede onaylanan malzeme giderinin 1.000.000.-TL olduğunu varsayarsak, hibe tutarı 400.000.-TL iken, ortak projede 500.000.-TL olmaktadır. Bu modelle ayrıca KOBİ firması KOSGEB Ar-Ge inovasyon projesi yanında, endüstriyel uygulama, KOBİGEL, Teknoyatırım, Teknopazar gibi seri üretim ve ticarileşme desteklerinden de yararlanma imkanına kavuşacaktır.
ÖZET SÖZ: Çağımız tekli bilgi değil, sentez ve entegrasyon bilgi çağıdır. Firmalar için de birlikten kuvvet doğar, çağımız birlik ve beraberlik çağıdır.
