TÜBİTAK-TEYDEB AR-GE PROJESİ YAZARKEN SWOT ANALİZİ NASIL YAPILIR

Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK

Ulusal ve Uluslar arası Ar-Ge ve Yenilik Hibe

Fonları Uygulayıcısı, YMM

www.abdanmerymm.com

Selim KÜRTÜNLÜ

Makine ve Ar-Ge Mühendisi

selim.kurtunlu@gmail.com

Ar‐Ge projeleri hazırlanırken gerek TUBİTAK’a ve KOSGEB’e, gerek Avrupa Birliğinin H2020 Araştırma ve yenilik çerçeve programlarına başvurmadan önce, ürün ve prosesin bir swot analizi yapılması gerekmektedir. Nitekim 2014 Mayıs sonunda TÜBİTAK Ar-ge proje formatında yapılan son değişiklikle swot analizi ilgili şu konular sorgulanmaktadır:

“D.1 Ekonomik Öngörüler Ticari Başarı Potansiyeli

Proje çıktısının ticarileşme / ekonomik yarara dönüşme potansiyelini değerlendirerek;

a)Hedeflenen kullanım alanları, yurtiçi ve yurtdışı pazarların büyüklüğü, sözkonusu pazarlara erişim stratejisi, olası müşteriler ve rakiplerin mevcut pazar payları hakkında bilgi veriniz.

b)Proje çıktısının müşterisi (yurtiçi, yurtdışı), kullanılacağı sektör, ülkemize ithal ikamesi sağlama potansiyeli, proje çıktısının satışından beklenen kâr ve proje sonrasında proje çıktısına benzer/ilişkili konularda yeni siparişler alma potansiyeli hakkında bilgi veriniz.

c)Proje çıktısının kuruluş verimliliğine, maliyet düşüşüne, kalite artışına ve rekabet gücüne beklenen katkılarını sayısal veriler kullanarak belirtiniz.

SWOT’UN AÇILIMI

Swot analizinin kelime anlamı, projenin, firmanın, ürünün güçlü zayıf yönlerini ortaya çıkarmak ve zayıf yönlerinin üzerine Bilimsel ve teknik bir bakış açısı ile giderek, gidermek diyebiliriz. Bir swot analizi yapılırken aşağıdaki 4 soru sorulmalı, objektif bir şekilde değerlendirilerek kayıt altına alınmalıdır.

Projenin/ürünün/firmanın kuvvetli (strenghts) yönleri nelerdir?
Projenin/ürünün/firmanın zayıf (weaknesses) yönleri nelerdir?
Projenin/ürünün geliştirilmesindeki fırsatlar(opportunities) nelerdir?
Projenin/ürünün tehditleri(threats) nelerdir?

ÖRNEK BİR SWOT ANALİZİ

Swot analizi gerçekleştirmek için, bir yazılım ürününü ele alalım. Analizimizi yazılım ürünü üzerinden gerçekleştirelim.

1.Geliştirilmesi düşünülen yazılım ürünün güçlü yönleri

Yazılım ürününü gerçekleştiren ekip, daha önceden aynı sektörde bir fiil çalışmış ve tüm süreçleri operasyonel bazda manuel olarak gerçekleştirmiş. Dolaysıyla gerçekleştirilecek uygulamanın(yazılım ürünü) tüm süreçleri kapsayacaktır.
Uygulama geliştirilme aşamasında tamamen kullanıcı dostu, ara yüzler, temalar son kullanıcı tarafından kendileri tarafından değiştirebilinecektir.
Uygulama tüm bilinen veri tabanları (database) ile (mssql, firebird, oracle, mysql gibi) çalışabilecektir. Bu durumda uygulamayı kullanacak firma daha önce bir veri tabanı almış ise, bu uygulama için yeni bir veri tabanı almaya ihtiyacı kalmayacaktır.
Uygulama, firmanın kendi yapısına göre, zorunlu alanlar dışında (field) yeni alanları ekleyebilecek bir şekilde(veri tabanı dosyalarına yeni bir alan ekleme gibi) geliştirilecektir. Böylece firmanın kendine özgü değişiklikler için kendi hayal gücüne göre yeni eklemeler yapabilecektir.
Uygulama, diğer uygulamalardan veri alabilme ve veri verebilme için web service teknolojisi kullanabilecektir. Böylece firmanın elindeki diğer uygulamalardaki veriler için dublicate (çift) kayıt yapmasına gerek kalmayacaktır.
Uygulama takip süreçlerini izleyebilmek için aynı zamanda mobil teknoloji kullanılacaktır. Akıllı telefonlar ile takip süreçleri, sonuçları izlenebilecektir.

Geliştirilecek uygulamanın zayıf yönleri

Geliştirilecek uygulama Windows işletim sisteminin tüm platformlarında çalışmaktadır.(win32/win64) Fakat Unix işletim sistemi yüklü bilgisayarlarda çalışmamaktadır. Ayrıca web tabanlı bir yazılım olmadığı için, web browser üzerinde de çalışmamaktadır.
Uygulama geliştirilirken sadece Türkçe dili kullanılmakta olup, sektöre özgü İngilizce kavramlarına tam olarak vakıf olunmadığından dolayı İngilizce dil desteği şu an için hazırlanamayacaktır.

Geliştirilecek ürün ile ilgili fırsatlar

Geliştirilmesi düşünülen uygulamanın benzerleri yurt dışından internet ortamında satılmakta ve Türkiye’deki son kullanıcılar tarafından kullanılmaktadır. Bu uygulamanın Türkçe olarak piyasaya çıkması ve kullanıcıların öncelikle beta sürümlerini kullanması ve geri bildirimler neticesinde uygulamanın nihai hali almasına müteakip, piyasaya çıkartılacak nihai ürünün İngilizce, Fransızca ve Çince dil destek modülleri ile tüm dünyaya pazarlanması söz konusu olabilecektir.
Bu uygulamanın geliştirilmesinde görev alacak personelin, sektöre ihtiyaçlarına uygun yazılım geliştirilmesine özgü bilgi birikimleri artarak, gerek firma, gerek personel bilgi stoklarında artacaktır.
Uygulamanın kullanılacağı sektöre özel ilk yazılım olmasından dolayı, uygulamanın başarılı olması ile birlikte, sektörün ihtiyacı olan diğer uygulamaları hazırlamak için bir geçiş noktası olacaktır.

Uygulamanın geliştirilmesinde sonraki tehditler

Yurt dışındaki rakipler, gerek Windows tabanlı gerekse web tabanlı yazılımlar gerçekleştirmiştir. Uygulamamızın Windows tabanlı olmasından dolayı, tercih edilmesi yönünde sıkıntılar yaşanabilir. Bu tehdidin giderilmesi için uygulamanın nihai olarak piyasaya sürülmesinden sonra, 18 aylık süreçte. NET teknolojisi kullanılarak, web üzerinde çalışır hale getirilmesi gerekmektedir.
Geliştirilen uygulama Windows API fonksiyonlarını kullanmasından dolayı, ilerleyen zaman diliminde, Windows işletim sistemlerinin güncellenmesi durumunda, Windows API fonksiyonlarında olası değişikliklerden dolayı ”bug/hatalar”lar oluşabilecektir. Uygulamayı geliştiren kişiler bu duruma hazırlıklı ve uyanık olmaları gerekmektedir.
Geliştirilen uygulamanın mobil tarafı için, outsourcing (dış kaynak) kullanımı ile gerçekleştirilmesinden dolayı, outsourcing hizmeti alınan kişiler ile yaşanabilecek olumsuzluklar, sonraki version değişikliklerinde sıkıntılar yaşanabilmesine neden olacaktır.

SONUÇ

Yukarıda bir Ar‐Ge projesinin çıktısı için örnek bir çalışma yapılmıştır. Vaka olarak bir yazılım geliştirilmesi(uygulama) geliştirilmesi seçilmiş fakat proje hazırlanırken proje çıktısı her ürün için hazırlanabilir.

Swot analizinin yapılmasından sonra, aşağıdaki sistematik yaklaşımların gerçekleştirilmesi gerekmektedir.